Serin Bilgi Esintisi Yazılar

Cama gelen karga gelmesi ne anlama gelir? Bilimsel merakla, sade bir anlatım Bir sabah kahvemi içerken penceremin pervazına bir karga kondu; başını yana eğip içeriye uzun uzun baktı. İlk refleksim “Bunun bir anlamı var mı?” diye düşünmek oldu. İnternette türlü yorumlar dolaşıyor, ama gelin bu küçük sahneyi bilimsel mercekle inceleyelim: Karganın cama gelmesi bize ne söyler? Kuş davranışları, şehir ekolojisi ve öğrenme süreçleri bu soruya düşündüğünüzden daha net yanıtlar veriyor. Kargalar neden cama gelir? Davranışsal açıklamalar 1) Yansımayı “rakip” sanma Birçok kuş türü camdaki yansımayı kendi türünden bir birey zannedebilir. Özellikle üreme döneminde (ilkbahar–yaz başı), alan savunması yapan erkek kuşlar…

Evde Kuru Kayısı Hoşafı Nasıl Yapılır? Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik Bakış Kuru kayısı hoşafı, sadece bir tatlı ya da içecek olmanın ötesinde, geçmişten günümüze kadar uzanan derin toplumsal izler taşıyan bir gelenektir. İçinde barındırdığı geleneksel tarif, toplumsal yapılar ve bireysel etkileşimleri anlamamız için bir pencere açar. Sosyolojik bir araştırmacı olarak, bir gıda tarifinin ötesinde, bu gibi basit günlük pratiklerin insanların sosyal rollerini nasıl şekillendirdiğini ve toplumsal normların kişisel deneyimler üzerindeki etkilerini görmek oldukça ilginçtir. Evde kuru kayısı hoşafı yapma pratiği, aslında birçok farklı toplumsal etkileşimin ürünü olan bir davranış biçimidir. Bu yazıda, toplumun kültürel pratiklerini, cinsiyet…

Neden Erkeklerin Cildi Daha Güzel? Bilimin Yetmediği Yerde Mizah Devreye Giriyor! Bir gün aynaya baktınız ve şöyle dediniz: “Nasıl yani? Ben her sabah 12 adımlı cilt bakımı yapıyorum, o ise yüzünü sabunla yıkayıp çıkıyor… Peki neden onun cildi bebek poposu gibi?” Eğer bu soruyu en az bir kere düşündüyseniz, yalnız değilsiniz. Kadınlar olarak toniklerden serumlara, maskelerden ampullere kadar uzanan destansı bir bakım yolculuğuna çıkıyoruz. Erkekler ise… Evet, sadece “su” ve “sabun.” Peki neden sonuçlar onların lehine oluyor? Hazırsanız bu esrarengiz sırrı mizahi bir mercekten birlikte çözelim! 1. Erkek Cildi: Doğa Ananın Premium Paketi İlk olarak biyolojiden başlayalım çünkü doğa erkeklere…

Hemşire Kaç Gün Çalışıyor? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzenin Perspektifinden Bir İnceleme Güç ilişkileri, toplumsal düzen ve ideolojiler üzerine yapılan her analiz, insan toplumunun karmaşık yapısını anlamanın anahtarını sunar. Siyaset bilimi, bu dinamikleri ele alırken sadece teorik bir çerçeve sunmaz, aynı zamanda sosyal yapının nasıl işlediğine dair derinlemesine bir inceleme yapar. Hemşirelerin çalışma düzeni, tıpkı toplumun diğer iş gücü kesimleri gibi, bu güç ilişkilerinin ve ideolojik yapıların bir yansımasıdır. Hemşireler, sağlık sisteminin temel yapı taşıdır. Ancak, onların kaç gün çalıştığı sorusu sadece bir meslek sorusu olmanın ötesine geçer. Bu soru, toplumsal yapıyı, iş gücü piyasasının dinamiklerini, cinsiyet temelli güç ilişkilerini…

Şunu söyleyerek başlıyorum: “Sakin ol” demek strese bağlı kalp çarpıntısını geçirmiyor. Çoğumuz, kurumsal takvimlerin ve sonsuz bildirimlerin ritmine ayarlı bir metronom gibi yaşıyoruz; sonra da kalbimiz hızlandığında suçu kendimize atıyoruz. Ben bu “normalleştirme” kültürünü reddediyorum. Kalp çarpıntısı bir kapris değil, sinir sisteminin başlattığı ciddiye alınması gereken bir alarmdır. Tartışalım, gerekirse didişelim; çünkü yüzeysel tavsiyelerle oyalanmak yerine köke inmenin zamanı geldi. Kısa cevap: Sebebi ciddiye al, tetikleyiciyi belirle, nefesi uzat ve düzenle, bedenini temellendir, uykunu-kafeini-şekeri yönet; geçmiyorsa değerlendirme şart. Strese Bağlı Kalp Çarpıntısı Nasıl Geçer? (Gerçekçi ve Rahatsız Edici Cevap) Önce adını koyalım: Strese bağlı kalp çarpıntısı yalnızca “stresliyim” demek değildir;…

Kapı Ağası Ne Amaçla Yapılmıştır? Tarihin Gölgesinde Bir Sadakat ve Güç Hikâyesi Bazen bir hikâye anlatmak gerekir… Çünkü bazı sorulara sadece bilgiyle değil, duyguyla da cevap verilir. “Kapı Ağası ne amaçla yapılmıştır?” sorusu da tam olarak öyle. Bu sadece Osmanlı tarihinin bir detayı değildir; güçle sadakatin, stratejiyle empati arasındaki hassas dengeyi anlatan bir insan hikâyesidir. Şimdi sizi, geçmişin saray koridorlarında dolaşan, farklı karakterlerin gözünden anlatılan bu öyküye davet ediyorum… Sarayın Kapısında: İki Yolun Kesiştiği An Yıl 1578… Topkapı Sarayı’nın avlularında sabah güneşi yavaş yavaş yükselirken, sarayın en önemli isimlerinden biri olan Kapı Ağası, uzun cüppesi ve ağır adımlarıyla Harem kapısına…

Bir Sınıfta Hangi Dersler Var? Zihnimizin Sessiz Müfredatı Bir psikolog olarak bir sınıfa girdiğimde, tahtadaki formüllerden ya da kitap sayfalarından çok, insanların yüzlerindeki ifadeleri okurum. O sınıf, yalnızca bilgi aktarımının yapıldığı bir yer değildir; aynı zamanda insan davranışlarının, duyguların ve sosyal etkileşimlerin bir laboratuvarıdır. Peki, bir sınıfta gerçekten hangi dersler vardır? Sadece matematik, tarih ya da biyoloji mi? Yoksa görünmeyen, ama zihnimizin derinliklerinde işlenen başka dersler de mi var? Bu yazıda, “Bir sınıfta hangi dersler var?” sorusunu bilişsel, duygusal ve sosyal psikolojinin merceğinden inceleyerek, öğrenmenin görünmeyen psikolojik boyutlarını anlamaya çalışacağız. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Zihnin Öğrenme Haritası Bir sınıfta ilk öğretilen…

İnsan Atığı Gübre Olur mu? Toplumsal Normlar, Beden ve Kültürel Dönüşüm Üzerine Sosyolojik Bir Analiz Bir araştırmacı olarak, toplumsal yapıların ve bireylerin birbirine nasıl dokunduğunu anlamaya çalışırken bazen en temel, hatta “ayıp” sayılan sorulara yönelmek gerekir. “İnsan atığı gübre olur mu?” sorusu da tam olarak bu türden bir sorudur. Çünkü bu sadece biyolojik bir mesele değildir; aynı zamanda bir toplumsal tabunun, kültürel anlamda “pis” ile “temiz” arasındaki sınırın sorgulanmasıdır. Bu yazıda insan atığının toprağa, doğaya ve sembolik olarak topluma geri dönüşünü; normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler bağlamında irdeleyeceğiz. Toplumun Temizlik Takıntısı ve Pisliğin Sosyolojisi Her toplum, kendi “temiz” ve…

Harami Olmak Ne Demek? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Adalet Bağlamında Bir Bakış Bazen bir kelime, bir toplumu aynalamaya yeter. “Harami” de bunlardan biri. Dilin taşıdığı kültür, o kültürün içinde büyüyen insanların birbirini nasıl gördüğünü, nasıl yargıladığını ya da nasıl anladığını gösterir. Bugün “harami” kelimesini yeniden düşünmeye, onu sadece bir suç tanımı olarak değil; toplumun dışına itilen, kalıplara sığmayan insanlar üzerinden okumaya davet ediyorum seni. Harami Olmak: Yalnızca Suç Değil, Bir Etiket Harami kelimesi tarihsel olarak “hırsız, kötü kişi” anlamına gelir. Fakat zamanla toplumun “uygun görmediği” davranışları ya da kişileri tanımlamak için kullanılır hale gelmiştir. Bugün bir kadın kendi sınırlarını çizerken,…

Bazen bir konuya farklı açılardan bakmak, onu daha iyi anlamamızı sağlar. İşte bugün de öyle bir soruyu ele alıyoruz: Kocaeli hangi havaalanına yakın? Bu basit gibi görünen soru, aslında hem pratik hem de duygusal yönleriyle farklı bakış açılarını hak ediyor. Ben de bu yazıda, verilerle desteklenen objektif bir yaklaşımı ve toplumsal-duygusal boyutları ön plana çıkaran farklı bir bakış açısını sizlerle paylaşmak istiyorum. Kocaeli’nin Konumu ve Ulaşım Gerçeği Kocaeli, Marmara Bölgesi’nde İstanbul’a oldukça yakın bir noktada yer alıyor. Bu nedenle, havaalanı denince ilk akla gelen genellikle İstanbul’daki havalimanları oluyor. Ama asıl soru şu: Kocaeli’ye en yakın havaalanı hangisi? Objektif Bakış: Erkeklerin…